Μέσω της ομιλίας είμαστε σε θέση να εκφράζουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας. Τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν από πολύ μικρή ηλικία, αλλά αυτό που πρωταρχικά τους τραβά την προσοχή είναι ο ήχος, ο ρυθμός και το ηχόχρωμα της φωνής των ομιλούντων -χαρακτηρικά εντελώς διαφορετικά σε κάθε γλώσσα και κάθε άνθρωπο-. Σε ένα πρώτο στάδιο, τα παιδιά μαθαίνουν να συσχετίζουν τα συναισθήματά τους με τον τόνο και εν συνεχεία μαθαίνουν να σχηματίζουν τις λέξεις που σχετίζονται με αυτό που νιώθουν. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, τα άτομα σε κάθε χώρα και πολιτισμό έχουν συνειδητά ή και ασυνείδητα ακολουθήσει τις πρακτικές των προγόνων τους με το να τραγουδούν μελωδίες και νανουρίσματα στα παιδιά.
Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι τα παιδιά αντί απλώς να ακούν τη μουσική όταν παίζουν κάποιο μουσικό όργανο, στην πραγματικότητα συμμετέχουν ενεργά στην όλη διαδικασία, γεγονός το οποίο επιδρά θετικά στον εγκέφαλό τους. Το παίξιμο ενός μουσικού οργάνου απαιτεί συγκεκριμένες δεξιότητες, οι οποίες θα πρέπει να αναπτυχθούν σε ένα συγκεκριμένο βαθμό, να αλληλοσυνδεθούν και να δουλευτούν μεταξύ τους.
Υπό αυτό το πρίσμα στη συνέχεια θα εξετάσουμε μερικά από τα κυριότερα οφέλη που έχει να προσφέρει η μουσική:
- Γρηγορότερη επεξεργασία δεδομένων: Με σκοπό ένα παιδί να παίξει ένα μουσικό όργανο χρειάζεται να μάθει την τεχνική που απαιτείται, να τη συσχετίσει με τη διαδικασία του παιξίματος και μετά να εκτελέσει και τα δύο παραλλήλως. Καθώς, λοιπόν, αυτό διαβάζει μια νότα ο εγκέφαλος του δουλεύει με απίστευτη ταχύτητα καθώς απαιτείται να διαβάσει, να καταλάβει, να θυμηθεί και εν τέλει να την παίξει καθώς σχεδόν παράλληλα οδηγείται στην επόμενη νότα. Καθώς ένα παιδί μαθαίνει να παίζει μουσική, ο εγκέφαλός του μαθαίνει να ξεχωρίζει τη διαφορά μεταξύ λεπτών διαφοροποιήσεων στον ήχο, τη λεγόμενη νευροφυσιολογική διαφοροποίηση. Η νευροφυσική έρευνα έχει αποδείξει ότι τα παιδιά που έρχονται σε επαφή με τη μουσική ειδικά όταν παίζουν ένα μουσικό όργανο, εμφανίζουν μεγαλύτερη ανάπτυξη της νευρικής τους δραστηριότητας, δηλαδή τείνουν να χρησιμοποιούν τον εγκέφαλό τους περισσότερο. Μελέτες έχουν ακόμα αποδείξει ότι αυτά τα παιδιά έχουν επιδείξει μια βελτιωμένη ικανότητα επεξεργασίας του λόγου και της ανάγνωσης, καθώς αυξάνεται η νοητική και γνωστική τους λειτουργία.
- Κινητική δεξιότητα και συγχρονισμός: Τι συμβαίνει όταν κάνουμε ταυτόχρονα δύο διαφορετικές κινήσεις με κάθε χέρι; Μια ήρεμη κίνηση με το ένα χέρι και μια έντονη με το άλλο την ίδια στιγμή δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αυτό ακριβώς συμβαίνει κατά την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Το να παίζει κάποιος ένα όργανο απαιτεί πολύ μεγάλο συγχρονισμό μεταξύ χεριών και εγκεφάλου. Για τα έγχορδα μουσικά όργανα, όπως η κιθάρα και το βιολί, το αριστερό και το δεξί χέρι κάνουν δύο πολύ διαφορετικές κινήσεις ταυτόχρονα με σκοπό να παράξουν ήχο και μουσική. Τα κρουστά, επίσης, απαιτούν μεγάλο συγχρονισμό μεταξύ εγκεφάλου, χεριών και ποδιών, προκειμένου να δημιουργήσουν ρυθμό. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσεται σε μεγάλο βαθμό και η κινητική δεξιότητα των παιδιών, που εν καιρώ μπορεί να οδηγήσει στην απόκτηση αμφιδεξιότητας.
- Ενισχύει τη μνήμη: Μελέτες έχουν αποδείξει ότι το να παίζει κανείς ένα μουσικό όργανο βοηθά στην ταχύτερη ανάπτυξη του εγκεφαλικού φλοιού. Η διαδικασία εκμάθησης ενός μουσικού οργάνου δίνει ερέθισμα σε ποικίλα μοτίβα που λαμβάνουν χώρα στην περιοχή του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα την επίσπευση της φυσικής ανάπτυξής του. Αυτό επικουρεί όχι μόνο στις καλλιτεχνικές επιδόσεις, αλλά και στις ακαδημαϊκές.
- Ικανότητες κατανόησης: Η ενασχόληση με ένα μουσικό όργανο απαιτεί συνεχή ανάγνωση και επεξεργασία όσων διαβάστηκαν. Ένα παιδί, καθώς μαθαίνει να παίζει τις νότες, πρέπει να συγκεντρωθεί σε πολλά και διαφορετικά πράγματα: να αναγνωρίσει τη νότα, να καταλάβει σε ποιό τόνο να την παίξει στο μουσικό του όργανο, για πόσο να την κρατήσει, ποιό δάχτυλο να χρησιμοποιήσει και πόσο δυνατά ή χαμηλά να την παίξει. Πρέπει επίσης να αντιληφθεί αν η νότα πρέπει να παιχτεί κοφτά ή συνεχόμενα με την επόμενη. Ερευνητές έχουν επιβεβαιώσει ότι αυτή η διαδικασία δίνει ερέθισμα σε διαφορετικά τμήματα του εγκεφάλου ταυτόχρονα, εκπαιδεύοντας το παιδί να διαβάζει και να αντιλαμβάνεται αφηρημένες έννοιες γρήγορα. Αυτό μεταφράζεται εύκολα στη μετέπειτα ακαδημαϊκή πορεία του, κάτι που θα το κάνει να είναι πιο αποδοτικό και παραγωγικό στο διάβασμά του.
- Ακουστική ικανότητα: Με το να εντάσσεται σε ένα γκρουπ μουσικών οργάνων με άλλα άτομα, το παιδί ενισχύει περαιτέρω την ακουστική του ικανότητα, καθώς ως μέλος του θα πρέπει να έχει την προσοχή του στραμμένη στο πότε είναι η σειρά του να παίξει και πώς να προσαρμόσει το παίξιμό του για να εναρμονιστεί με την υπόλοιπη ομάδα. Ακόμα, έρευνες δείχνουν ότι το ξεκίνημα ενός μουσικού οργάνου από μικρή ηλικία βοηθά ενεργά στην ανάπτυξη της ακουστικής ικανότητας -μια από τις πιο χρήσιμες και σημαντικές αποκτηθείσες ικανότητες για μια επιτυχημένη ζωή-.
- Αναπτύσσει τη συγκέντρωση: Τα παιδιά είναι περίεργα από τη φύση τους και το να τα κάνεις μεγαλώνοντας να συγκεντρωθούν θεωρείται μια ιδιαίτερη πρόκληση. Η επαφή με κάποιο μουσικό όργανο από νωρίς είναι ένας φανταστικός τρόπος για το χτίσιμο της συγκέντρωσης.
Όπως αναφέρθηκε ήδη το να μαθαίνει κανείς πώς να παίζει μουσική απαιτεί μεγάλη συγκέντρωση και την ανάπτυξη πολλών δεξιοτήτων. Απαιτεί αρμονία κινήσεων, εγρήγορση και ετοιμότητα. Πρόσφατες μελέτες απέδειξαν ακόμα ότι το IQ ενός παιδιού που έχει επιλέξει τον δρόμο της μουσικής αυξάνεται σημαντικά καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής του. Γιατί η μουσική είναι αυτή που κάνει τα παιδιά καλύτερα και πιο δυνατά, τόσο συναισθηματικά όσο και νοητικά. Γιατί η μουσική είναι τροφή για την ψυχή. Η ίδια η ουσία της μουσικής είναι η έκφραση του ίδιου μας του εαυτού. Δεν έχουν όλα τα παιδιά ταλέντο για το τραγούδι, αλλά ένα μουσικό όργανο θα προσφέρει σε κάθε παιδί την ευκαιρία να εκφραστεί μουσικά και πνευματικά.
Γι’ αυτό, αν σας ενδιαφέρει να γνωρίσετε τον κόσμο της μουσικής στα παιδιά σας, δεν έχετε παρά να βρείτε εδώ τα καλύτερα ωδεία και καθηγητές μουσικής της περιοχής σας.