Τον Ιούνιο του 2006, εγκρίθηκε από την επιτροπή τροφίμων και φαρμάκων των ΗΠΑ το πρώτο εμβόλιο για προφύλαξη από συγκεκριμένους τύπους HPV. Το εμβόλιο κατασκευάστηκε από την εταιρεία Merck και το Σεπτέμβριο του 2006 πήρε έγκριση για κυκλοφορία στην Ευρώπη. Στη χώρα μας, κυκλοφορεί από τον Ιανουάριο του 2007. Το εμβόλιο προφυλάσσει από τη μόλυνση από τους HPV: 6, 11, 16, 18.
Ένα δεύτερο εμβόλιο, παρασκευάστηκε από την εταιρεία Glaxo-Smith-Kline και προφυλάσσει από τους HPV 16 και 18. Το εμβόλιο αυτό κυκλοφορεί από το 2008. Προσφέρει προφύλαξη και για τους HPV 6 και 11, οι οποίοι, όπως αναφέρθηκε, ευθύνονται για ποσοστό 90% των περιπτώσεων οξυτενών κονδυλωμάτων. Τα οξυτενή κονδυλώματα είναι μεν καλοήθη, αλλά είναι συχνά και αποτελούν σημαντική αιτία νοσηρότητας με οικονομικά και ψυχολογικά επακόλουθα.
Γιατί είναι σημαντικό το εμβόλιο HPV;
Ο γεννητικός ιός HPV είναι ένας κοινός ιός που μεταδίδεται από το ένα άτομο στο άλλο μέσω άμεσης επαφής δέρματος με δέρμα κατά τη σεξουαλική δραστηριότητα. Οι περισσότεροι σεξουαλικά ενεργοί άνθρωποι θα κολλήσουν HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους, αν και οι περισσότεροι ποτέ δεν θα το μάθουν. Η λοίμωξη από τον ιό HPV είναι πιο συχνή στους ανθρώπους στην ηλικία της εφηβείας και λίγο μετά τα 20. Υπάρχουν περίπου 40 τύποι HPV που μπορούν να μολύνουν τις γεννητικές περιοχές των ανδρών και των γυναικών. Οι περισσότεροι τύποι HPV δεν προκαλούν συμπτώματα και απομακρύνονται μόνοι τους. Ωστόσο, μερικοί τύποι μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο του τραχήλου της μήτρας σε γυναίκες και άλλους λιγότερο συνήθεις καρκίνους – όπως καρκίνοι του πρωκτού, του πέους, του κόλπου και του αιδοίου και του στοματοφάρυγγα. Άλλοι τύποι HPV μπορεί να προκαλέσουν κονδυλώματα στις γεννητικές περιοχές των ανδρών και των γυναικών, που ονομάζονται κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων. Τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων δεν απειλούν τη ζωή. Μπορούν όμως να προκαλέσουν συναισθηματικό στρες και η θεραπεία τους μπορεί να είναι πολύ άβολη. Κάθε χρόνο, περίπου 12.000 γυναίκες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας και 4.000 γυναίκες πεθαίνουν από αυτή την ασθένεια στις Η.Π.Α. Περίπου το 1% των σεξουαλικά ενεργών ενηλίκων στις Η.Π.Α. έχουν ορατά κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Ποια κορίτσια και γυναίκες θα πρέπει να εμβολιαστούν με τον HPV; Ο εμβολιασμός με τον HPV συνιστάται για κορίτσια ηλικίας 11 και 12 ετών. Συνιστάται επίσης σε κορίτσια και γυναίκες ηλικίας 13 έως 26 ετών που δεν έχουν εμβολιαστεί ή δεν έχουν συμπληρώσει τη σειρά εμβολίων. Το εμβόλιο HPV μπορεί επίσης να χορηγηθεί σε κορίτσια ακόμα και στην ηλικία των 9 ετών. Συνίσταται μάλιστα σε κορίτσια ηλικίας 11 έως 12 ετών να πάρουν δύο δόσεις εμβολίου HPV για να προστατεύσουν από καρκίνους που προκαλούνται από τον HPV.
Θα ωφεληθούν τα σεξουαλικά ενεργά κορίτσια από το εμβόλιο; Ιδανικά κορίτσια και γυναίκες πρέπει να εμβολιαστούν πριν γίνουν σεξουαλικά ενεργές και εκτεθούν ίσως στον ιό HPV. Γυναίκες όμως σεξουαλικά ενεργές μπορούν επίσης να επωφεληθούν από τον εμβολιασμό, αλλά μπορεί να έχουν λιγότερα οφέλη. Αυτό συμβαίνει επειδή μπορεί να έχουν ήδη εκτεθεί σε έναν ή περισσότερους τύπους HPV που στοχεύουν τα εμβόλια. Ωστόσο, λίγες σεξουαλικά ενεργές νεαρές γυναίκες μολύνονται με όλους τους τύπους HPV που εμποδίζονται από τα εμβόλια, επομένως οι περισσότερες νεαρές γυναίκες θα μπορούσαν ακόμα να προστατευθούν με εμβολιασμό.
Θα πρέπει τα κορίτσια και οι γυναίκες να εξετάζονται για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας πριν να εμβολιαστούν; Τα κορίτσια και οι γυναίκες δεν χρειάζεται να λάβουν δοκιμασία HPV ή τεστ Παπανικολάου για να διαπιστώσουν εάν πρέπει να λάβουν το εμβόλιο. Ωστόσο, είναι σημαντικό οι γυναίκες να συνεχίσουν να εξετάζονται για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ακόμη και μετά τη λήψη όλων των συνιστώμενων λήψεων του εμβολίου HPV. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το εμβόλιο δεν προστατεύει από όλους τους τύπους καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.
Το εμβόλιο είναι λιγότερο αποτελεσματικό στην πρόληψη της νόσου που σχετίζεται με HPV σε νεαρές γυναίκες που έχουν ήδη εκτεθεί σε έναν ή περισσότερους τύπους HPV. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το εμβόλιο αποτρέπει τον ιό HPV πριν από την έκθεση σε ένα άτομο. Το εμβόλιο HPV δεν θεραπεύει υπάρχουσες λοιμώξεις από HPV ή ασθένειες που σχετίζονται με τον HPV.
Πόσο διαρκεί η προστασία από τα εμβόλια; Σύμφωνα με έρευνες, η προστασία του εμβολίου είναι μακροχρόνια. Οι τρέχουσες μελέτες έχουν ακολουθήσει εμβολιασμένα άτομα για δέκα χρόνια και δείχνουν ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις εξασθένισης της προστασίας με την πάροδο του χρόνου.
Τι δεν προστατεύει το εμβόλιο; Το εμβόλιο δεν προστατεύει από όλους τους τύπους HPV – έτσι δεν θα αποτρέψουν όλες τις περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Δεδομένου ότι δεν θα προληφθούν μερικοί καρκίνοι του τραχήλου της μήτρας από το εμβόλιο, θα είναι σημαντικό οι γυναίκες να συνεχίσουν να εξετάζονται για καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Επίσης, το εμβόλιο δεν εμποδίζει άλλες σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις.