Τα άτομα υψηλής ευαισθησίας απορροφούν πολλές πληροφορίες από τον κόσμο γύρω τους. Ως αποτέλεσμα, μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν αγχώδη, να στρεσαριστούν, να νιώσουν κατάθλιψη ή συναισθηματική φόρτιση. Η ευαίσθητη φύση τους σημαίνει στην ουσία, μεταξύ άλλων, ότι όχι μόνο αισθάνονται τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, αλλά και ότι τα βιώνουν σε πολύ έντονο βαθμό. Αυτό αρκετές φορές οδηγεί τους ίδιους να αντιμετωπίζουν αυτά τα ερεθίσματα με τρόπους που μπορεί να γίνουν “παρεξηγήσιμοι” από τρίτους, μπορούν δηλαδή να παρουσιαστούν ως αντικοινωνικοί ή και αντιδραστικοί, με μετέπειτα αρνητικό αντίκτυπο στο ίδιο το άτομο την ενίσχυση του αισθήματος άγχους και τον περιορισμό της αυτοεκτίμησης, που προκαλείται όταν οι γύρω μας μάς κρίνουν και δεν αντιλαμβάνονται την ευαισθησία μας.
Πολλά άτομα υψηλής ευαισθησίας αρκετά συχνά λαμβάνουν λάθος διάγνωση, καθώς θεωρείται ότι πάσχουν από ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας), γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, κοινωνική αγχώδη διαταραχή, κατάθλιψη ή διπολική διαταραχή. Παρόλα αυτά η υπερευαισθησία δεν είναι ψυχικό νόσημα και κάποιος που είναι άτομο υψηλής ευαισθησίας, ή αλλιώς HSP (Hyper-Sensitive Person) δεν αντιμετωπίζει στην ουσία κάποιο ψυχικό νόσημα. Ουσιαστικά, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, καθώς η υπερευαισθησία διαθέτει ορισμένα χαρακτηριστικά που βοηθούν το άτομο να προστατευτεί αποτελεσματικά από αυτά. Σε περιπτώσεις που έχει επέλθει μια καλή ανατροφή και κυριαρχεί ένα υγιές και αρμονικό οικογενειακό περιβάλλον, αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί να βοηθήσει το άτομο να είναι κοινωνικά πιο ικανό, περισσότερο “ανθεκτικό” στις αντιξοότητες και ικανό να απολαύσει τη ζωή σε μεγαλύτερο βαθμό σε σύγκριση με κάποιον “μη ευαίσθητο”.
Η σύγχυση, όμως, που δημιουργείται είναι πως τυχαίνει μερικά άτομα με διπολική διαταραχή να είναι ταυτοχρόνως και άτομα με υψηλή ευαισθησία. Αυτό λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας για τον κοινωνικό περίγυρο των εν λόγω ατόμων, καθώς η ένταση αυτών των δύο καταστάσεων δημιουργεί μεγάλη ψυχική πάλη και ως εκ τούτου η ένταξή του σε μια ομαλή κοινωνική καθημερινότητα καθίσταται οριακά αδύνατη.
Στην περίπτωση που τυχαίνει να βρίσκεσαι σε αυτή τη θέση, δηλαδή να βιώνεις την καθημερινότητα ως κάτι δυσβάσταχτο εξαιτίας της διπολικής διαταραχής και της υπερευαισθησίας, ίσως ο κόσμος γύρω σου να μοιάζει ένα μέρος γεμάτος ερεθίσματα που δεν μπορείς να διαχειριστείς. Δεν θα πρέπει, όμως, να αισθάνεσαι άσχημα για αυτό που συμβαίνει. Για αρχή, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι είναι πιο συχνό απ’ όσο φαντάζεσαι. Για την ακρίβεια, υπολογίζεται ότι 1 στους 4 ανθρώπους βιώνουν μια ή και τις δυο καταστάσεις σε όλον τον κόσμο, γεγονός που σου δείχνει ότι δεν είσαι μόνος σε αυτό.
Πώς να αντιμετωπίσεις, όμως, το άγχος; Το άγχος επηρεάζει το σώμα, τη συμπεριφορά και τις σκέψεις σου. Ως άτομο με διπολική διαταραχή και υπερευαισθησία είναι πιο πιθανό να αγχώνεσαι περισσότερο εξαιτίας των γρήγορων ρυθμών της καθημερινότητας, επομένως είναι σημαντικό να αναγνωρίζεις ποιό είναι εκείνο το ερέθισμα που σου δημιουργεί άγχος και σε κατακλύζει με αρνητικά συναισθήματα. Αυτό μπορεί να είναι κάτι που δεν επηρεάζει την πλειοψηφία των υπόλοιπων ανθρώπων, αλλά αυτό δεν σημαίνει απολύτως τίποτα. Βασικά, το σημαντικότερο είναι να μην κατηγορείς τον εαυτό σου για αυτά που νιώθεις. Αντιθέτως, αντιμετώπισέ τα άμεσα με μερικούς από τους παρακάτω τρόπους που προτείνονται:
- Επικοινώνησε με τους γύρω σου ουσιαστικά. Οι άνθρωποι με διπολική διαταραχή, σύμφωνα με ειδικούς, συχνά έχουν διαστρεβλωμένες αντιλήψεις για την πραγματικότητα, οπότε και τείνουν να παρεξηγούν ή και να “διαβάζουν” λάθος τα λόγια και τις εκφράσεις του περίγυρού τους. Όσο περισσότερο μιλάς σε φίλους και αγαπημένα πρόσωπα σχετικά με τις αντιλήψεις, τις αντιδράσεις και τις εμπειρίες σου, τόσο πιο υγιείς σχέσεις θα αποκτάς και θα διατηρείς μαζί τους. Πες στους γύρω σου τί χρειάζεσαι, είτε αυτό σημαίνει ότι θέλεις λίγο χρόνο να μείνεις μόνος, είτε να χαλαρώσεις ή και να μιλήσεις μαζί τους για κάτι που σε προβληματίζει. Επειδή κανείς δεν μπορεί να διαβάσει το μυαλό σου, είναι δική σου ευθύνη να επικοινωνήσεις ουσιαστικά αυτό που νιώθεις.
- Παρακολούθησε τη διάθεσή σου. Μάθε τί σου προκαλεί άγχος και πώς αυτό μπορεί να επηρεάσει τις διαθέσεις σου. Με το να αναπτύξεις αυτή την αντίληψη, μπορείς να αποφύγεις ευκολότερα τους στρεσογόνους παράγοντες και να αναγνωρίσεις ποιά είναι η πηγή για τις ψυχολογικές μεταπτώσεις, γεγονός που εν τέλει θα σε βοηθήσει να τις περιορίσεις.
- Ηρέμησε τον εαυτό σου. Όταν παρατηρείς ότι αισθάνεσαι αγχώδης, ενθουσιώδης, θυμωμένος ή ταραγμένος, μπορείς να μάθεις να αναγνωρίζεις με ποιό τρόπο το σώμα σου αντιδρά σε αυτά τα συναισθήματα. Αν και είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, που απαιτεί υπομονή και επιμονή, όταν τα καταφέρεις μια δραστική λύση είναι να τα αντιμετωπίσεις με διάφορες τεχνικές χαλάρωσης, όπως ο διαλογισμός, η άσκηση, το μασάζ και οι βαθιές ανάσες, προκειμένου να αδειάσεις το μυαλό σου και να ηρεμήσεις το σώμα σου.
- Αναγνώρισε επιβλαβείς συνήθειες και συμπεριφορές. Το άγχος μπορεί να οδηγήσει μερικούς ανθρώπους σε συμπεριφορές που δεν είναι καθόλου εξυπηρετικές τόσο για τους ίδιους όσο και για τους γύρω τους, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει ακόμα περισσότερο άγχος, να καταστρέψει κοινωνικές σχέσεις και να πυροδοτήσει μια καθοδική πτώση που οδηγεί στην κατάθλιψη. Αυτή η συμπεριφορά σχετίζεται κατά βάση με την υπερβολή και την έλλειψη ισορροπίας. Το να περνάς πολύ χρόνο έξω ή πολύ χρόνο μόνος στο σπίτι, το να πίνεις αλκοόλ σε μεγάλες ποσότητες, το να περισυλλογίζεσαι και να υπεραναλύεις καταστάσεις, να κάνεις χρήση ουσιών ή να ξοδεύεις αλόγιστα πολλά χρήματα σε αγορές, είναι μερικές από αυτές τις επιβλαβείς συνήθειες που μπορεί να διαταράξουν την ψυχική υγεία και ισορροπία. Προσπάθησε να περιορίζεις τον εαυτό σου από το να ξεφεύγει και κάνε ένα βήμα πίσω για να επαναπροσδιορίσεις την κατάσταση.
- Άλλαξε τον τρόπο σκέψης σου. Το Διεθνές Ίδρυμα για τη Διπολική Διαταραχή προτείνει να αλλάξεις όλες εκείνες τις επιβλαβείς σκέψεις, αντικαθιστώντας τες με το να εστιάσεις στην πραγματικότητα. Τί σημαίνει αυτό, όμως, ακριβώς; Αναζήτησε μέσα σου την απάντηση στις ερωτήσεις: “Πόσο απειλητικό είναι πραγματικά αυτό που με αγχώνει;” και “Ποιές οι πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα;” Μπορείς, επίσης, να αλλάξεις τον τρόπο σκέψης σου, εστιάζοντας την προσοχή σου σε μια δραστηριότητα που σε κρατάει σε εγρήγορση, όπως η μαγειρική ή η κηπουρική για παράδειγμα, παρά να υπεραναλύεις τί είναι αυτό που σε αγχώνει.
- Χτίσε την αυτοπεποίθησή σου. Η χαμηλή αυτοπεποίθηση και τα αισθήματα ντροπής και κατωτερότητας που πηγάζουν από την εντύπωση ότι το άτομο είναι ανεπαρκές, μπορεί να κάνει τα άτομα με υψηλή ευαισθησία και διπολική διαταραχή να γίνουν ευάλωτοι σε καταθλιπτικές φάσεις. Η υπερευαισθησία από μόνη της δεν μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη ή άγχος, αλλά κάνει την εμφάνισή της εξαιτίας των αρνητικών συναισθημάτων του ατόμου προς τον εαυτό του, καθιστώντας το με αυτόν τον τρόπο ευάλωτο. Μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τη συσχέτιση μεταξύ αυτών, κάνοντας λόγο, μάλιστα, για εκείνες τις φορές που η κατάθλιψη δεν οδήγησε απαραίτητα σε μια έκφραση χαμηλής αυτοεκτίμησης, αλλά αντιθέτως σε μια έκφραση χαμηλής αυτοπεποίθησης ως άμεσο προϊόν αρνητικών σκέψεων, οι οποίες με τη σειρά τους θέτουν το άτομο στα πρόθυρα της κατάθλιψης. Επομένως, το να αντιμετωπίζεις τα προβλήματα που σχετίζονται με την εκτίμηση που τρέφεις προς τον εαυτό σου, είναι το πρώτο και κυριότερο βήμα για την πρόληψη και την διαχείριση της ψυχικής σου υγείας. Προκειμένου να βελτιώσεις την αυτοπεποίθησή σου, παρατήρησε πότε ακριβώς σκέφτεσαι ή εξωτερικεύεις αρνητικά συναισθήματα για τον εαυτό σου. Δώσε προσοχή στην ανάγκη που εκφράζεις για αποδοχή, άμεσα και έμμεσα. Τα άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση τείνουν υποσυνείδητα να ψάχνουν τρόπους να επιβεβαιώσουν τις αρνητικές πεποιθήσεις που έχουν για τον εαυτό τους, γι’ αυτό και θα ψάξουν επιβεβαίωση με το να συσχετιστούν με άλλους ανθρώπους, οι οποίοι κατά βάση επιβεβαιώνουν και ενισχύουν την αρνητική αυτο-εικόνα τους, γεγονός που εν τέλει τους οδηγεί να αισθάνονται ακόμα χειρότερα για τον εαυτό τους.
Τα άτομα με διπολικό σύνδρομο ενδέχεται να νιώσουν ότι δεν έχουν κανένα έλεγχο στη διάθεση, τη συμπεριφορά και τα συναισθήματά τους, πράγμα που τους προκαλεί άγχος, απογοήτευση και μια γενικευμένη αίσθηση παραίτησης. Το ίδιο ακριβώς αισθάνονται τις περισσότερες φορές και τα άτομα υψηλής ευαισθησίας. Το να κατηγορέις τον εαυτό σου, να αισθάνεσαι άσχημα και να υιοθετείς καταστροφικές για τον εαυτό σου συμπεριφορές ως μέσο διαφυγής, μόνο κακό μπορεί να προκαλέσει.
Αν είσαι άτομο με διπολική διαταραχή και υπερευαισθησία, προσπάθησε μα ξεκινήσεις να είσαι προνοητικός, αναλαμβάνοντας καθημερινά να δίνεις ώθηση στην αυτοπεποίθησή σου με μικρά βήματα, όπως μερικά από τα παραπάνω. Όσο περισσότερο αντιλαμβάνεσαι το τί σε αγχώνει και πώς αυτό σε επηρεάζει, τόσο πιο υγιής θα νιώθεις μέρα με τη μέρα.
Αν μετά από αυτές τις συμβουλές συνεχίζεις να έχεις απορίες σχετικά με το πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις αποτελεσματικά το πρόβλημά σου, τότε αναζήτησε εδώ ψυχολόγους και ψυχοθεραπευτές στην περιοχή σου!