Αιματοκρίτης είναι η εκατοστιαία αναλογία του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων στο αίμα. Οι τιμές του αιματοκρίτη μπορούν εύκολα να εντοπιστούν με μια γενική εξέταση αίματος.
Ως φυσιολογικές τιμές μπορούν να θεωρηθούν για τους άνδρες 40% – 54% και για τις γυναίκες 36% -47%. Κατά τη διάρκεια της κύησης ο αιματοκρίτης μειώνεται ελαφρώς, αλλά η μείωση αυτή είναι πλασματική καθώς οφείλεται στον αυξημένο όγκο του αίματος που φυσιολογικά έχουν οι έγκυες.
Μία χαμηλή τιμή του αιματοκρίτη υποδηλώνει συνήθως την ύπαρξη αναιμίας, ένα από τα συχνότερα πρόβληματα υγείας παγκοσμίως. Αναιμία σημαίνει μειωμένος αριθμός κυκλοφορούντων ερυθρών αιμοσφαιρίων ή μειωμένη ικανότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων να μεταφέρουν οξυγόνο στους ιστούς. Περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν αναιμία έχουν οι γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας, λόγω της απώλειας αίματος κατά την έμμηνο ρύση, τα παιδιά και τα άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας.
Συμπτώματα αναιμίας μπορούν να εμφανιστούν σε άτομα που δεν παράγουν ικανοποιητική ποσότητα ερυθρών αιμοσφαιρίων. Στην απλαστική αναιμία (aplastic anemia) δεν υπάρχει επαρκής σχηματισμός και διαίρεση των βλαστοκυττάρων στο μυελό των οστών, κάτι που προκαλεί πτώση του αριθμού των ερυθροκυττάρων. Στην αιμολυτική αναιμία η ταχύτητα με την οποία παράγονται τα ερυθροκύτταρα είναι φυσιολογική, αλλά τα ερυθροκύτταρα καταστρέφονται γρηγορότερα από το φυσιολογικό.
Η αναιμία μπορεί να προκύψει επίσης και όταν η ποιότητα της αιμοσφαρίνης είναι ελαττωματική. Στη δρεπανοκυτταρική αναιμία, (sickle cell anemia) εξαιτίας μιας μετάλλαξης, η αιμοσφαιρίνη δεν είναι φυσιολογική και παίρνει ένα ιδιαίτερο σχήμα που θυμίζει δρεπάνι που οδηγεί σε ελλιπή οξυγόνωση του αίματος και βλάβη στους ιστούς. Άλλη αιτία της αναιμίας μπορεί να είναι η έλλειψη σε φολλικό οξύ (βιταμίνη Β9) ή η έλλειψη σε βιταμίνη Β12. Η απορρόφησή τους συχνά εμποδίζεται από το αλκοολ ή δεν απορροφούνται καλά από το λεπτό έντερο. Η έλλειψη σιδήρου εμποδίζει το σχηματισμό επαρκούς αιμοσφαιρίνης στο μυελό των οστών για τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Αυτό έχει ως συνέπεια τα ερυθροκύτταρα που παράγονται να είναι μικρά και να έχουν ελαττωμένη ικανότητα (χωρητικότητα) μεταφοράς οξυγόνου. Η περίπτωση αυτή ονομάζεται σιδηροπενική αναιμία. Προκύπτει συχνά και από την απώλεια αίματος από επαναλαμβανόμενες μικρές αιμορραγίες που δημιουργούνται από έλκη εντέρου ή αιμορροΐδες. Οι γυναίκες είναι πιθανότερο να έχουν χαμηλού βαθμού αναιμία ανεπάρκειας σιδήρου λόγω της έμμηνους ρύσης. Μια επίσης συχνή αιτία εμφάνισης αναιμίας είναι οι χρόνιες παθήσεις. Χρόνια νοσήματα, όπως καρκινώματα, φλεγμονές, και λευχαιμίες που προκαλούν βλάβη στο μυελό των οστών και έχουν ως αποτέλεσμα την αναιμία.
Μπορείτε να αυξήσετε τον αιματοκρίτη σας τρώγοντας τροφές όπως κόκκινα κρέατα, κυρίως μοσχάρι και χοιρινό. Τα όσπρια είναι επίσης καλές πηγές σιδήρου. Πρέπει ωστόσο να γνωρίζετε, ότι ο σίδηρος που βρίσκεται στις φυτικές τροφές (μη αιμικός) δεν απορροφάται εξίσου καλά όσο με αυτόν που έχουν οι ζωικές. Στην καλή απορρόφηση του σιδήρου βοηθούν οι τροφές που είναι πλούσιες σε βιταμίνη C και βήτα καροτένιο. Τέτοιες ουσίες υπάρχουν στα καρότα, στις πιπεριές, στην ντομάτα, στο λεμόνι και στο πορτοκάλι. Καλή πηγή σιδήρου είναι τα ψάρια και τα θαλασσινά. Προτίμησε δημητριακά τα οποία είναι εμπλουτισμένα με σίδηρο. Αποφύγετε να καταναλώνετε τροφές πλούσιες σε σίδηρο ταυτόχρονα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως το τυρί ή το γιαούρτι καθώς το ασβέστιο μειώνει την απορρόφηση του σιδήρου. Τέλος, αποφύγετε την κατανάλωση καφέ κατά τη διάρκεια ή μετά το γεύμα μειώνουν την απορρόφηση του σιδήρου.
Αναζητήστε μικροβιολογικά εργαστήρια στην περιοχή σας!