Το ρολόι αποτελεί μία από τις πλέον σπουδαίες και αναγνωρίσιμες συσκευές όλων των εποχών. Η χρησιμότητα που προσφέρει είναι ανεκτίμητη, σε βαθμό που επηρεάζει πλήρως τους ρυθμούς της καθημερινότητάς μας. Μεγαλώνοντας, όλοι μας, είτε λίγο είτε πολύ, παρατηρήσαμε την εξέλιξη του ρολογιού ανά τα χρόνια. Πότε, όμως, πρωτοεμφανίστηκε το ρολόι και από πόσα στάδια έχει περάσει; Αν και η απαρχή της εφεύρεσης του ρολογιού δεν έχει προσδιοριστεί από άποψη τόπου και χρόνου, το μόνο σίγουρο είναι ότι η παρακολούθηση του χρόνου έχει ξεκινήσει από αρχαιοτάτων κιόλας χρόνων. Ας πραγματοποιήσουμε, λοιπόν. μία σύντομη ιστορική αναδρομή σε ορισμένα ορόσημα της ιστορίας του ρολογιού.
Πρώιμες μορφές του ρολογιού
Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως, πληθώρα αρχαίων πολιτισμών αναζήτησαν τη δημιουργία ενός μηχανισμού παρακολούθησης του χρόνου, καταλήγοντας στην κατασκευή κάποιων “προγόνων” του ρολογιού, με εντελώς διαφορετική, φυσικά, μορφή. Μερικές αξιοσημείωτες κατασκευές είναι οι εξής:
- Τα ηλιακά ρολόγια που, σύμφωνα με ιστορικούς, κατασκευάστηκαν από τους Σουμέριους ή τους Ακκάδιους την 3η χιλιετία π.Χ και είχαν ως βάση το εξηνταδικό ή εξηκονταδικό σύστημα. Η χρήση τους επεκτάθηκε σε μεγάλο βαθμό τη 2η χιλιετία από τους Βαβυλώνιους, μετατρέποντάς τα, πρακτικά, σε πρόγονο του ρολογιού με τη σημερινή του μορφή και στην αρχαία Ελλάδα, όπου μάλιστα λέγεται πως ο Αναξίμανδρος, μαθητής του Θαλή, ήταν υπεύθυνος για τη μαζική παραγωγή ηλιακών ρολογιών.
- Η κλεψύδρα, που λειτουργούσε με την πίεση του αέρα, πρωτοεμφανίστηκε στην Αίγυπτο, γύρω στο 1530 π.Χ. και γρήγορα εξαπλώθηκε στον υπόλοιπο τότε γνωστό κόσμο. Μία αντίστοιχη κατασκευή, αλλά με χρήση νερού αντί αέρα, υπήρξε και στην αρχαία Αθήνα γύρω στο 380 π.Χ.
- Τα υδραυλικά ρολόγια, κατασκευασμένα από εξέχουσες προσωπικότητες της αρχαιότητας μεταξύ των οποίων ήταν ο Αρχιμήδης, ο Ήρων και ο Κτησίβιος αποτέλεσε τον πρώτο αξιόπιστο μηχανισμό μέτρησης της ώρας με αρκετά μεγάλη αυτονομία.
- Μεγάλα βήματα για τη δημιουργία του πρώτου ρολογιού σημειώθηκαν κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο. Εφευρέσεις όπως οι Αέρηδες στο κέντρο της Αθήνας, καθώς και διάφορα ευρήματα στον βόρειο ελλαδικό χώρο, υποδεικνύουν την ύπαρξη συσκευών μέτρησης του χρόνου.
Η εφεύρεση του μηχανικού ρολογιού
Αν και ανάλογες προσπάθειες είχαν πραγματοποιηθεί και παλαιότερα, η πρώτη σπουδαία προσπάθεια εφεύρεσης του μηχανικού ρολογιού εντοπίζεται στο 725 μ.Χ. στην Κίνα. Το σύστημα διαφυγής που χρησιμοποιεί ο εν λόγω μηχανισμός, αν και δεν είχε δείκτες, το καθιστά ως τον πλέον αξιόπιστο πρόδρομο του ρολογιού όπως το γνωρίζουμε. Σιγά σιγά, οι προσπάθειες εφεύρεσης ενός σύγχρονου ρολογιού εντείνονται. Στις αρχές του 1300, ήδη τρία μηχανικά ρολόγια είχαν κατασκευαστεί στην Ιταλία, ενώ το 1386 ένα από τα παλαιότερα ρολόγια όλων των εποχών τοποθετήθηκε στο ναό του Salisbury της Αγγλίας και το 1389 το ρολόι που τοποθετήθηκε στη γαλλική Ρουέν είναι το πρώτο ρολόι που απεικονίζει τα τέταρτα της ώρας. Με τον καιρό, η χρήση του ρολογιού διαδόθηκε ευρέως ανά την Ευρώπη, ξεκινώντας από τους ευγενείς και φτάνοντας σταδιακά στα μεσαία και χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα.
Το εκκρεμές
Μία από τις πλέον χαρακτηριστικές μορφές που μπορεί να λάβει ένα ρολόι είναι αυτή του εκκρεμούς. Ιδιαίτερα μέχρι τον περασμένο αιώνα, το εκκρεμές δεν έλειπε από καμία αρχοντική κατοικία, ενώ χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα σε vintage στυλ διακόσμησης. Από τα τέλη του 16ου αιώνα κιόλας, ο Γαλιλαίος εμπνεύστηκε την εφεύρεσή του, την οποία έκανε πραγματικότητα ο Κρίστιααν Χούχενς αρκετά χρόνια αργότερα, με την πρώτη εμφάνιση ρολογιών με κίνηση αντίβαρων και εκκρεμή. Το εκκρεμές είχε μεγαλύτερη ακρίβεια ως προς την καταμέτρηση του χρόνου σε σχέση με τις προηγούμενες συσκευές. Ο Γουίλιαμ Κλέμεντ και ο Ντάνιελ Κουέρ αναβάθμισαν τη συσκευή, με την προσθήκη του γραναζιού και του δείκτη των λεπτών αντιστοίχως.
Το ρολόι τσέπης
Η εφεύρεση του ρολογιού τσέπης ήταν, αυτονοήτως, που αύξησε κατακόρυφα τη χρήση του ρολογιού στην Ευρώπη. Η πρωταρχική έμπνευση κατά πολλούς ανήκει στον Γερμανό Χένλαϊν, που το 1500 κατασκεύασε μία ατελή μορφή μηχανικού ρολογιού. Η εφεύρεση του πρώτου λειτουργικού ρολογιού τσέπης τοποθετείται στα μέσα του 17ου αιώνα, ενώ υπάρχει διχογνωμία σχετικά με το αν αυτή αποδίδεται στον Βρετανό επιστήμονα Ρόμπερτ Χουκ ή τον Ολλανδό Κρίστιααν Χούχενς, οι καινοτόμες ιδέες του οποίου αύξησαν σε τεράστιο βαθμό την ακρίβεια του ρολογιού και χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα στην παγκόσμια βιομηχανία της ωρολογοποιίας. Το ρολόι τσέπης, μέχρι και τα τέλη 17ου αιώνα, όταν αυτό ξεκίνησε να βγαίνει δυναμικά στην αγορά, έδειχνε μόνο την ώρα, ενώ ο δείκτης των λεπτών εμφανίστηκε το 1680 και εκείνος τον δευτερολέπτων εισήχθη για πρώτη φορά το 1690, αν και αργότερα υπέπεσε σε αχρησία. Το ρολόι τσέπης εξυπηρετούσε κατά πολύ τους ευγενείς της εποχής, τόσο για πρακτικούς όσο και για ενδυματολογικούς λόγους. Λέγεται πως το ρολόι κατασκευαζόταν κατά τέτοιο τρόπο, έτσι ώστε το σχήμα του να ταιριάζει στην τσέπη του γιλέκου και από το 1610 καλυπτόταν με γυαλί έτσι ώστε να μην προξενήσει ζημιά στους δείκτες. Σταδιακά το ρολόι τσέπης απέκτησε ακόμα πιο λεπτό μηχανισμό, με αποτέλεσμα το 1770 να κρύβεται πολύ πιο εύκολα μέσα στο γιλέκο. Από το 19ο αιώνα και έπειτα, η χρήση του ρολογιού τσέπης διαδόθηκε και εκτός των υψηλών κοινωνικών τάξεων, πράγμα το οποίο σηματοδότησε την έναρξη της μαζικής παραγωγής του. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρωταγωνίστησαν στη μαζική παραγωγή ρολογιών, με επίκεντρο το Κονέκτικατ και τη Μασαχουσέτη.
Το ρολόι χειρός
Το ρολόι χειρός αποτέλεσε επαναστατική εφεύρεση, μεταβάλλοντας ανεπιστρεπτί τα παγκόσμια ενδυματολογικά standards. Η όλη ιδέα του ρολογιού χειρός (ή, αλλιώς, του ρολογιού καρπού) έχει τις ρίζες της στον 16ο αιώνα, όταν δωρήθηκε στη Βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ Α’ μία πρώιμη μορφή του ρολογιού χειρός. Ένας θρύλος, πάντως, θέλει το πρώτο ολοκληρωμένο ρολόι χειρός να κατασκευάζεται στις αρχές του 19ου αιώνα από τον Αβραάμ Λουί Μπρεγκέ και να πωλείται στη Βασίλισσα της Νάπολης λίγο αργότερα. Όπως ακριβώς συνέβη με το ρολόι τσέπης, έτσι και στην περίπτωση του ρολογιού χειρός, αυτό εξαπλώθηκε δειλά-δειλά από τα υψηλά στα χαμηλά κοινωνικά στρώματα. Αρχικά, το ρολόι χειρός περιορίστηκε στο γυναικείο πληθυσμό, ενώ ξεκίνησε να φοριέται από άντρες και, συγκεκριμένα, από στρατιώτες, κατά τη διάρκεια των πολέμων της Μεγάλης Βρετανίας με τη Βιρμανία (σημερινή Μιανμάρ), επιταχύνοντας τη χρήση του και στο αντρικό κοινό, που εδραιώθηκε, πλέον, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το ρολόι σήμερα
Στις μέρες μας, η χρήση του ρολογιού ως αξεσουάρ κάθε άλλο παρά έχει εξασθενήσει. Τουναντίον, ειδικά μετά τις εφευρέσεις του ρολογιού μπαταρίας και ηλεκτρικού ρολογιού, το 1840 και 1950 αντίστοιχα, έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πλέον κλασικά είδη που συμπληρώνουν, διαχρονικά, την υπόλοιπη ενδυμασία. Τα είδη του ρολογιού πλέον, ποικίλλουν, καθώς συναντάμε ρολόγια πολυτελείας, αθλητικά, καθημερινά, επίσημα και πολλά ακόμα, που ενδείκνυνται για διαφορετικές περιστάσεις και όλα τα γούστα. Το ρολόι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του στιλ, τόσο στις γυναίκες όσο και στους άντρες, ενώ συγκεκριμένες μάρκες ρολογιών αποτελούν δείγμα κύρους, πλούτου και κοινωνικού status.
Αναζητήστε καταστήματα πώλησης και επισκευής ρολογιών στον επαγγελματικό κατάλογο f-all.gr