Η ακμή είναι ίσως η πιο συχνή νόσος της εφηβικής ηλικίας αν και μερικές φορές εμφανίζεται και κατά την ενήλικo ζωή, και χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των σμηγματογόνων αδένων. Η κοινή ακμή, η οποία είναι αυτή που απασχολεί τον περισσότερο κόσμο, έχει το μοναδικό χαρακτηριστικό των φαγεσώρων, μαύρα στίγματα ή μικρά λευκωπά επάρματα που γεμίζουν τον τριχοσμηγματογόνο θύλακο και είναι η πιο ήπια εκδήλωσή της. Η ακμή επηρεάζει ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού σε κάποιο σημείο της ζωής τους δεν υπάρχει τρόπος να υπολογίσουμε πόσος χρόνος θα πάρει για να εξαφανιστεί πλήρως. Οφείλεται κυρίως στην αντίδραση του οργανισμού σε μεγάλες ποσότητες ορμονών (τεστοστερόνη) ανδρογόνων, σε βακτήρια και σε κοινές αλλεργίες από διάφορα τρόφιμα.
Τα κυριότερα είδη ακμής είναι δυο.
- Φλεγμονώδης ακμή: Σε αυτό τον τύπο ακμής μπορεί να δημιουργηθούν μικρά κόκκινα σπυράκια και σπυράκια με πύον. Κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστούν και οζίδια ή κύστες που είναι πιο έντονες και σε πολλές περιπτώσεις επώδυνες.
- Μη φλεγμονώδης ακμή: Παρατηρούνται μόνο οι φαγέσωρες, μαύρων και λευκών στιγμάτων. Μπορεί να συνοδεύεται από σπυράκια και μεγαλύτερες αλλοιώσεις.
Η ακμή είναι πολύ συνηθισμένη και εντοπίζεται σε περιοχές πλούσιες σε σμηγματογόνους αδένες, κυρίως στο πρόσωπο, την πλάτη, τους ώμους και το θώρακα. Η ακμή υποχωρεί βαθμιαία στην ενήλικο ζωή και εμφανίζεται συνήθως μεταξύ των ηλικιών 14-17 ετών για τα κορίτσια και 16-19 για τα αγόρια, χωρίς όμως αυτό να συνιστά αυστηρό χρονικό περιορισμό ιδίως στις γυναίκες. Πρόκειται για πολυπαραγοντική νόσος. Οι παράγοντες που εμπλέκονται στην εμφάνισή της είναι : οικογενειακό ιστορικό (κληρονομικότητα), ορμονικές διαταραχές, στρές, μετά από ερεθισμό του δέρματος, χρήση ορισμένων φαρμάκων, χρήση αναβολικών και διαφόρων ναρκωτικών ουσιών, χρήση λιπαρών καλλυντικών.
Είναι μια πάθηση εξαιρετικά επίμονη και χρονοβόρα στη θεραπεία της που επηρεάζει την εξωτερική εμφάνιση και συνακόλουθα την ψυχολογία γι’ αυτό θα πρέπει οι ασθενείς να δείξουν υπομονή γιατί μπορεί να τους οδηγήσει ακόμα και σε κατάθλιψη. Όταν δε, εμφανίζεται κατά την εφηβική ηλικία, που τα άτομα είναι ήδη αρκετά ανασφαλή, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε αυτοκτονία. Το θετικό όμως είναι ότι η νόσος είναι εξαιρετικά θεραπεύσιμη.
Τέσσερις βασικοί παράγοντες συμμετέχουν στην παθοφυσιολογία της νόσου:
- Η υπερπαραγωγή σμήγματος από τους αδένες του δέρματος.
- Το Propionobacterium acnes το οποίο βρίσκεται στο εσωτερικό των τριχοσμηγματογόνων θυλάκων και παράγει λιπάσες.
- Η φλεγμονή, τόσο από το P.acnes όσο και από τη συσσώρευση του σμήγματος και την πίεση στα τοιχώματα του θυλάκου.
- Η στένωση της εξόδου του τριχοσμηγματογόνου θυλάκου, από διαταραχή της κερατινοποίησης των κυττάρων.
Η ακμή απαιτεί έγκαιρη αντιμετώπιση προκειμένου να μην υποτροπιάσει και να μην αφήσει ουλές. Επιπλέον, αν δεν γίνει θεραπεία ή δεν επιλεγεί η σωστή θεραπεία, η ακμή μπορεί να επιμένει για πολλά χρόνια, δημιουργώντας επιπροσθέτως ψυχολογικά προβλήματα. Ακόμη κι αν θεωρείτε ότι το πρόβλημα δεν είναι σοβαρό, συμβουλευτείτε ένα γιατρό. Η ακμή είναι νόσος, όχι ένα απλό αισθητικό πρόβλημα. Χρειάζεται ιατρική βοήθεια, και δεν υπάρχει κανένας λόγος να ντρέπεστε για το πρόβλημα σας.
Τι πρέπει να γνωρίζετε για την ακμή: Δεν πρόκειται για μεταδοτική νόσο, εκτός και αν υπάρχει σταφυλοκοκκική μόλυνση. Eπιδεινώνεται από την απότομη αύξηση του σωματικού βάρους. Το πλύσιμο με καθαριστικά θεωρείται μεν χρήσιμο στην ακμή γιατί απομακρύνει το σμήγμα, δεν έχει αποδειχτεί όμως ότι προσφέρει βοήθεια για τη θεραπεία αφού αίτιο βρίσκεται βαθιά στους τριχοσμηγματογόνους αδένες. Για να μην διεγείρετε την έκκριση του σμήγματος, αποφεύγετε προϊόντα που περιέχουν οινόπνευμα. Ο καθαρισμός προσώπου αντενδείκνυται καθώς μπορεί να παρατηρηθεί βαριά επιδείνωση με βλάβες και τα αντίθετα ακριβώς αποτελέσματα. Μετά την έκθεση μας στον ήλιο διεγείρονται οι σμηγματογόνοι αδένες και το δέρμα μας γίνεται πιο λιπαρό. Αν η ακμή αντιμετωπιστεί σωστά, συνήθως αφήνει ελάχιστα έως και καθόλου σημάδια. Αν βέβαια αφήσει τελικά ουλές, υπάρχουν σύγχρονες θεραπείες όπως πήλινγκ, δερμοαπόξεση, laser οι οποίες μπορούν να τα μετριάσουν ή να τα εξαλείψουν. Παρερμηνείες σχετικά με την ακμή : Τα παιδιά αλλά και οι γονείς τους έχουν κοινές παρανοήσεις σχετικά με την ακμή. Η ακμή δεν προέρχεται από κακή συμπεριφορά ούτε είναι μια ασθένεια κακής υγιεινής, οπότε δεν έχει νόημα να κατηγορούμε κάποιον για την εκδήλωσή της. Δεν έχει καμία σχέση με την έλλειψη καθαριότητας.
Τρόποι αντιμετώπισης της ακμής: Η ακμή μπορεί να αντιμετωπισθεί με τοπικά φάρμακα, θεραπεία από το στόμα, αντιβιοτικά, ορμονικά σκευάσματα . Τα τελευταία χρόνια προτείνονται από τους δερματολόγους τρόποι αντιμετώπισης της ενεργού ακμής με τη χρήση lasers ή με φωτοδυναμική θεραπεία προκαλούν σμίκρυνση των σμηγματογόνων αδένων. Το πλεονέκτημά τους είναι ότι δεν χρειάζεται η λήψη σκευασμάτων από το στόμα με τις όποιες ανεπιθύμητες ενέργειες, ενώ μειονέκτημά τους είναι το σχετικά αυξημένο κόστος τους.
Αναζητήστε ενδοκρινολόγους στην περιοχή σας!